Ογκοθερμία και Καρκίνος του στομάχου

Γενικά για τον καρκίνο του στομάχου

Στατιστικά

Κάθε χρόνο στην Ελλάδα παρουσιάζονται περίπου 1500 νέες περιπτώσεις καρκίνου του στομάχου, με αυξητική τάση. Πρόκειται για όχι πολύ συχνό καρκίνο, ο οποίος όμως έχει υψηλή κακοήθεια, πολύ μικρή επιβίωση και μάλιστα με κακή ποιότητα ζωής. Επομένως, Ογκοθερμία και Καρκίνος του στομάχου είναι ένα ζήτημα που πρέπει οπωσδήποτε να μας απασχολήσει.

Προδιαθέσεις

Το ανδρικό φύλο, η κληρονομικότητα, η ομάδα αίματος Α, η μεγάλη ηλικία, η κατανάλωση καπνιστών και συντηρημένων τροφών, το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η συστηματική χρήση εντομοκτόνων, φυτοφάρμακων,  αμιάντου, βαφών, νικελίου κλπ, προδιαθέτουν σε καρκίνο του στομάχου.

Τύποι και πρόληψη

Αδενοκαρκίνοι, λεμφώματα, στρωματικοί όγκοι, καρκινοειδή είναι κατά σειρά συχνότητας οι κυριότερες ιστολογικές ποικιλίες. Η συμπτωματολογία, ιδιαίτερα η πρώϊμη, δεν είναι καθόλου ειδική, γι΄ αυτό πρέπει να σκεπτόμαστε περισσότερο τους προδιαθεσικούς παράγοντες, κι αν υπάρχουν συμπτώματα, να προχωρούμε σε γαστροσκόπηση.

Αντιμετώπιση

• Χειρουργική
• Χημειοθεραπεία (συμπεριλαμβανομένων αντιαγγειογενετικών μονοκλωνικών αντισωμάτων)
• Ακτινοθεραπεία
• Προχωρημένοι τρόποι: Στα προηγμένα κέντρα ολιστικής ογκολογίας προσφέρονται και άλλες μέθοδοι, όπως
  • γονιδιακή θεραπεία
  • ανοσοθεραπεία
  • δενδριτικά κύτταρα+ολοσωματική υπερθερμία
  • θυμικά πεπτίδια
  • βιταμίνες
  • αντιοξειδωτικοί παράγοντες, και φυσικά,
  • ογκοθερμία

Επειδή στις επίσημες ενδείξεις εφαρμογής της υπερθερμίας ογκοθερμίας δεν περιλαμβάνεται ο καρκίνος του στομάχου, παρουσιάζουμε σήμερα δύο δημοσιευμένες προχωρημένες περιπτώσεις από την Ν. Κορέα, που αντιμετωπίστηκαν με ογκοθερμία. Στη μία μάλιστα περίπτωση, η ογκοθερμία χρησιμοποιήθηκε ως μονοθεραπεία, ενώ κάτι τέτοιο είναι ασυνήθιστο. Επειδή η ανταπόκριση της προχωρημένης αυτής κακοήθειας του στομάχου ήταν πολύ καλή, ελπίζουμε να προβληματίσουμε την ογκολογική κοινότητα, ώστε να διευκολυνθεί να ξεπεράσει τον συντηρητισμό της.

Follow-up

H παρακολούθηση γίνεται με απεικονιστικές και βιοχημικές μεθόδους. Οι καρκινικοί δείκτες βρίσκουν εδώ χρησιμότητα, για την παρακολούθηση της εξέλιξης της νόσου κατά και μετά την θεραπευτική αγωγή.

Ογκοθερμία και Καρκίνος του στομάχου: Οι περιπτώσεις

Προέλευση

Ακτινοθεραπευτικό Τμήμα Πανεπιστημίου Kosin, στο Pu-san της Ν. Κορέας. Παρουσιάστηκαν, μαζί με πολλά ανάλογα περιστατικά, στη διοργάνωση “Conference of the International Clinical Hyperthermia Society 2012”, 12-14 Οκτωβρίου 2012, στην Βουδαπέστη.

Ογκοθερμία και Καρκίνος του στομάχου: Περίπτωση 1

Γυναίκα 54 ετών διαγνώστηκε με καρκίνο του στομάχου, τον Ιανουάριο 2012. Η περίπτωση ήταν ανεγχείρητη και η ασθενής αρνήθηκε την χημειοθεραπεία. Υπεβλήθη συνολικά σε 36 ωριαίες συνεδρίες ογκοθερμίας (συσκευή EHY 2000+ της Oncotherm), με συχνότητα 2-3 εβδομαδιαία, μεταξύ Απριλίου και Σεπτεμβρίου 2012.

Ο όγκος του στομάχου υπεχώρησε εντυπωσιακά· η ασθενής σιτίστηκε με άνεση μετά την 12η συνεδρία ογκοθερμίας. Σε όλη τη διάρκεια της αγωγής δεν παρουσιάστηκαν προβλήματα ή παρενέργειες.

Στην αξονική Τ/Γ της εικ. 2 είναι εμφανέστατη η αλλαγή στο πάχος του στομαχικού τοιχώματος, καθώς και η δυνατότητα πλήρωσης του οργάνου. Η παραπέρα εξέλιξη της ασθενούς δεν αναφέρεται στη μελέτη (αφού η εργασία παραδόθηκε για δημοσίευση).

Σχόλιο

Αποτελεί έκπληξη η ανταπόκριση της προχωρημένης αυτής περίπτωσης στην μονοθεραπεία με ογκοθερμία. Η παράκαμψη των κανόνων κατέστη δυνατή, επειδή η ασθενής αρνήθηκε κάθε άλλη παρέμβαση. Έτσι μπόρεσε να φανεί ένα καλό αποτέλεσμα της ογκοθερμίας, που συνήθως εμποδίζεται από τους κανονισμούς να εκδηλωθεί. Πρέπει όμως η ανταπόκριση αυτή να προβληματίσει έντονα ογκολόγους και ασθενείς:

• Τί ακριβώς εξυπηρετεί η τόση αυστηρότητα στα κριτήρια, όταν μιλάμε για μια εντελώς ατοξική αντικαρκινική θεραπεία;
• Γιατί αντιμετωπίζεται μια ατοξική θεραπεία με τα ίδια κριτήρια, όπως η χημειοθεραπεία και η ακτινοθεραπεία, των οποίων οι παρενέργειες και επιπλοκές προκαλούν κακουχία και θανάτους, πριν τους προκαλέσει ο ίδιος ο καρκίνος;
• Μήπως τελικά ο ιατρικός συντηρητισμός είναι μέρος και αυτός της κακοήθειας του καρκίνου;

Ογκοθερμία και Καρκίνος του στομάχου: Περίπτωση 2

Ανδρας 50 ετών με αδενοκαρκίνωμα του στομάχου. Τον Μάϊο του 2009 υπεβλήθη αρχικά σε υφολική γαστρεκτομή. Τον Απρίλιο 2012 παρουσιάστηκε υποτροπή στην αναστόμωση με το 12δάκτυλο, όπου αναπτύχθηκε και στένωση του αυλού. Αντιμετωπίστηκε αμέσως με τοποθέτηση γαστρο-12δακτυλικού stent. Μεταξύ 23 Αυγούστου και 6 Σεπτεμβρίου 2012 ακτινοβολήθηκε η περιοχή του stent με 30 Gy σε 10 ημερήσιες συνεδρίες με IMRT (ακτινοθεραπεία διαμορφωμένη κατ΄ ένταση). Μετά το τέλος της ακτινοθεραπείας αποφασίστηκε να χορηγηθεί και ογκοθερμία συμπληρωματικά, σε 12 συνεδρίες (2-3 φορές την εβδομάδα). Ο καρκινικός δείκτης CEA ελαττώθηκε από 5.41 (14 Αυγούστου, 2012) σε 4.44, στις 30 Οκτωβρίου, 2012.

Δεν παρατηρήθηκαν παρενέργειες από την ογκοθερμία. Με τα κριτήρια που ισχύουν για την συμβατική υπερθερμία, η περιοχή του μεταλλικού stent παρουσίαζε αντένδειξη εφαρμογής. Παρά ταύτα δεν παρατηρήθηκε υπερβολική αύξηση θερμοκρασίας (hot spot), πράγμα που επιβεβαιώνει το θεωρητικά προβλεπόμενο. Μετά το τέλος της ογκοθερμίας, το μεταλλικό stent έφυγε. Παρά ταύτα ο ασθενής συνέχισε να σιτίζεται κανονικά.

Σχόλια

• Η ογκοθερμία αποτελεί άριστο συμπλήρωμα της ακτινοθεραπείας, ακόμη κι αν δεν εφαρμόζεται lege artis. Στην προκείμενη περίπτωση θα έπρεπε κανονικά να εκτελούνται οι δύο θεραπείες παράλληλα, και όχι διαδοχικά, αν επιδιώκουμε το βέλτιστο αποτέλεσμα.
• Τα μεταλλικά ένθετα δεν αποτελούν αντένδειξη για την ογκοθερμία. Αυτό, που αναμένεται και θεωρητικά, επιβεβαιώθηκε και πρακτικά στον συγκεκριμένο ασθενή.

Ογκοθερμία Υπερθερμία – Κλινικές μελέτες: Πού βρισκόμαστε;

Ογκοθερμία Υπερθερμία – Κλινικές μελέτες: Η Ογκοθερμία διαθέτει περισσότερα από 20 χρόνια κλινικής εμπειρίας, με κέντρα εφαρμογής σε 30 χώρες. Έχει εφαρμοσθεί ενδοκοιλοτικά (καρκίνοι της ορθοπρωκτικής χώρας, του κόλπου  και του οισοφάγου), τοπικά (όλοι οι συμπαγείς όγκοι με μονοτοπική εκδήλωση) και πολυτοπικά (συμπαγείς όγκοι με περιορισμένες μεταστατικές εστίες). Παρά τις μεγάλες επιτυχίες, ο σκεπτικισμός των ογκολόγων παραμένει, όπως ακριβώς και στην ¨ηρωϊκή¨ περίοδο του ερυσιπέλατος και της τοξίνης Coley.

Ογκοθερμία: Το τεχνολογικό άλμα στην υπερθερμία

Η Ογκοθερμία είναι μία από τις χωρητικές (πυκνωτικές) μεθόδους ηλεκτροθεραπείας του καρκίνου. Η τεχνολογία αυτή είναι γνωστή από τότε που η Siemens την εισήγαγε, το 1930, δηλαδή πριν από περίπου ένα αιώνα. Από τότε μέχρι σήμερα έχουν αναπτυχθεί πολλές τεχνολογικές παραλλαγές στην Γερμανία, Γαλλία, ΗΠΑ, Ιαπωνία, Ιταλία, Ελλάδα κλπ, αλλά το ελπιζόμενο θεραπευτικό ¨άλμα¨ στη θεραπεία του καρκίνου δεν ερχόταν. Πρίν από 25 χρόνια αναπτύχθηκε μια νέα τεχνολογική προσέγγιση στην αρχική ιδέα της χωρητικής ζεύξης, με εφαρμογή μοντέρνων βιοτεχνολογικών ιδεών, όπως πχ η μορφοκλασματική διαμόρφωση του πεδίου (fractal modulation) [1]. Η τεχνολογία αυτή ήταν αρχικά επεμβατική, και ονομάστηκε ¨ηλεκτρο-υπερθερμία¨, αλλά σύντομα κατέστη δυνατόν να γίνει μη επεμβατική (αναίμακτη), και ονομάσθηκε ¨ογκοθερμία¨. Με την σταδιακή κατανόηση του μηχανισμού δράσης της ογκοθερμίας στα νανοσωματίδια της κυτταρικής μεμβράνης, κατοχύρωσε διεθνώς και το ισοδύναμο όνομα ¨νανοθερμία¨. Σήμερα είναι πλεόν γνωστό ότι η ογκοθερμία είναι καρκινοκτόνος μέθοδος με τον μηχανισμό της πρόκλησης κυτταρικής απόπτωσης, ο οποίος ελλείπει στον καρκίνο [26].

Ογκοθερμία: Δημοσιευμένες κλινικές μελέτες

Ένα από τα προβλήματα των παλαιότερων δημοσιευμένων κλινικών μελετών είναι ότι δεν γινόταν διάκριση μεταξύ της συμβατικής τοπικής υπερθερμίας, της ολοσωματικής υπερθερμίας και, φυσικά, της πολύ νεώτερης και διαφορετικής ογκοθερμίας. Η ογκοθερμία βασίζεται σε εντελώς διαφορετική τεχνολογία και αρχές, έχει εντελώς διαφορετική επίδραση στους όγκους, διαφορετικά αποτελέσματα, και δεν πρέπει να συγχέεται με τις άλλες υπερθερμίες, αν πραγματικά ενδιαφέρεται κανείς για το καλό των ασθενών. Οι συσκευές ογκοθερμίας (Oncotherm trademark) έγιναν με διαφορά οι πιο δημοφιλείς σε όλον τον κόσμο, και μεγάλος αριθμός χρηστών (ογκολόγων, ακτινοθεραπευτών, ακτινοφυσικών) παράγουν μεγάλο όγκο κλινικών αποτελεσμάτων κάθε μέρα, φροντίζοντας τους ασθενείς τους [2], [3], [4], [5]. Οι δημοσιευμένες μελέτες με αμιγώς ογκοθερμικές θεραπείες δείχνουν εξαιρετικά αποτελέσματα:

• Σε προχωρημένες περιπτώσεις μη μικροκυτταρικού καρκίνου πνεύμονα (περισσότεροι από 400 ασθενείς [6], [7], [8]),
• μικροκυτταρικού καρκίνου πνεύμονα (31 ασθενείς [9]),
• γλοίωμα εγκεφάλου (15 ασθενείς [10], 140 ασθενείς [11], 36 ασθενείς [12], 19 ασθενείς [13]),
• προχωρημένα σαρκώματα (13 ασθενείς [14], 24 ασθενείς [15]),
• προχωρημένος καρκίνος ήπατος (80 ασθενείς [16], 21 ασθενείς [17], 60 ασθενείς [18], 22 ασθενείς [19]),
• προχωρημένος ανεγχείρητος καρκίνος παγκρέατος [2], (26 ασθενείς [21], 16 ασθενείς ως μονοθεραπεία, όταν όλα τα άλλα είχαν αποτύχει [22]),
• οστικές μεταστάσεις (αναφορά περίπτωσης [23]),
• καρκίνος προστάτη [24], [25] και εδώ , μία περίπτωση με πνευμονικές μεταστάσεις.

Ογκοθερμία: Κλινικές μελέτες σε εξέλιξη

Σε εξέλιξη βρίσκονται άλλες μεγάλες κλινικές μελέτες προχωρημένων ογκολογικών περιστατικών, με πολύ ενδιαφέροντα πρώιμα αποτελέσματα:

• προχωρημένος, υποτροπιάζων καρκίνος ωοθηκών, (Korean National Cancer Institute, Seoul, Korea)
• προχωρημένος καρκίνος τραχήλου μήτρας (Chonbuk National University Hospital, Korea)
• ογκοθερμία και φαρμακοκινητικές μελέτες (Chonbuk National University Hospital, Korea)
• προχωρημένος, υποτροπιάζων καρκίνος τραχήλου μήτρας, σχετιζόμενος με λοίμωξη HIV (University of Witwatersrand, Johannesburg, S. Africa)
• προχωρημένος, υποτροπιάζων καρκίνος οισοφάγου (Chiba University, Chiba, Japan)
• προχωρημένος, μεταστατικός καρκίνος μαστού (Thai National Cancer Institute, Bangkok, Thailand)
• προχωρημένος, καρκίνος παγκρέατος με ηπατικές μεταστάσεις (Thai National Cancer Institute, Bangkok, Thailand)
• προχωρημένος καρκίνος μαστού (University of Toyama, Toyama, Japan)
• καρκίνος μαστού (φάση I/II,  Ludwig-Maximillians University, Munich, Germany)
• ογκοθερμία και παραδοσιακή κινέζικη ιατρική (Clifford Hospital, Guangzhou, China)
• καρκίνος παγκρέατος (Seoul National University Bundang, Seoul, Republic of Korea)
• αδενοκαρκίνος πνεύμονα (Bundang Cha General Hospital, Seoul, Republic of Korea)
• καρκίνος ωοθηκών (National Cancer Institute, Seoul, Republic of Korea)
• καρκίνος ωοθηκών (Seoul National University Bundang Hospital, Bundang, South Korea)
• σάρκωμα (Kosin University, Busan, Republic of Korea)
• προχωρημένος καρκίνος ωοθηκών (Ewha Womans University Cancer Center for woman, Seoul, Republic of Korea)
• ανεγχείρητος καρκίνος παγκρέατος (Seoul National University Bundang Hospital, Bundang, South Korea)
• αδενοκαρκίνος πνεύμονα (Bundang Cha General Hospital, Seoul, Republic of Korea)

Ογκοθερμία Υπερθερμία – Κλινικές μελέτες: Βιβλιογραφία

[1] Szasz A, Szasz N, Szasz O (2010) Oncothermia – Principles and practices. Springer Science, Heidelberg, http://www.springer.com/biomed/cancer/book/978-90-481-9497-1

[2] Kaltsas H. Too hot for cancer: hyperthermia and electrotherapy. Altern Med. 2007;37:1-8,  http://www.biomatnetwork.com/default/downloads/Too%20Hot…pdf
[3] Douwes FR, (2007) Hyperthermie in der Tumortherapie, in Erfahrungsheilkunde 56:206-211, https://www.thieme-connect.de/DOI/DOI?10.1055/s-2007-968081
[4] Gould D. (2001) Hyperthermia and Electrochemical Therapy at St. Georg Hospital, Germany, Alternative and Complementary Therapies. October 2001, 7(5): 291-295. doi:10.1089/107628001753312130, http://online.liebertpub.com/doi/abs/10.1089/107628001753312130
[5] Douwes FR, (2001) Hyperthermia a new treatment modality in cancer; Focus on Alternative and Complementary Therapies, 6:77-77,
http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.2042-7166.2001.tb02808.x/abstract…
[6] Szasz A (2014) Current status of oncothermia therapy for lung cancer. Korean J Thorac Cardiovasc Surg 47:77-93, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4000888
[7] Lee  DY, Park JS, Jung HC, et.al. (2015) The outcome of the chemotherapy and oncothermia for far advanced adenocarcinoma of the lung: case reports of four patients, Advances in Lung Cancer, 4, 1-7, http://www.scirp.org/Journal/PaperInformation.aspx?PaperID=54620
[8] Seung-Gu Yeo (2015) Definitive radiotherapy with concurrent oncothermia for stage IIIB non-small-cell lung cancer: A case report. Journal of Advances in Physics 10(1):2538-2559, http://tessera.spandidos-publications.com/10.3892/etm.2015.2567
[9] Doo Yun Lee, Seok Jin Haam, Tae Hoon Kim, Jae Yoon Lim, Eun Jung Kim, Na Young Kim (2013) Oncothermia with chemotherapy in the patients with Small Cell Lung Cancer. Hindawi Publishing Corporation Conference Papers in Medicine, Volume 2013, Article ID 910363, http://www.hindawi.com/journals/cpis/2013/910363/
[10] Wismeth C, Dudel C, Pascher C, Ramm P, Pietsch T, Hirschmann B, Reinert C, Proescholdt M, Rümmele P, Schuierer G, Bogdahn U, Hau P (2010) Transcranial electro-hyperthermia combined with alkylating chemotherapy in patients with relapsed high-grade gliomas – Phase I clinical results. J Neurooncol 98(3):395–405, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/?term=Transcranial+electro-hyperthermia+combined+with+alkylating+chemotherapy...
[11] Sahinbas H, Groenemeyer DHW, Boecher E, Szasz A (2007) Retrospective clinical study of adjuvant electro-hyperthermia treatment for advanced brain-gliomas. Deutsche Zeitschrift fuer Onkologie 39:154–160, http://www.researchgate.net/publication/240951416_Retrospective_clinical_study_of…
[12] Hager ED, Dziambor H, App EM, Popa C, Popa O, Hertlein M (2003) The treatment of patients with high-grade malignant gliomas with RF-hyperthermia. Proc ASCO 22:118, #47;Proc Am Soc Clin Oncol 22: 2003, http://www.oncotherm.com/web/cus/%2866%29%20Hager%20ASCO.PDF
[13] Douwes F, Douwes O, Migeod F, Grote C, Bogovic J (2006) Hyperthermia in combination with ACNU chemotherapy in the treatment of recurrent glioblastoma. St. Georg Klinik, Germany, http://www.klinik-st-georg.de/fileadmin/publikationen/en/hyperthermia…pdf
[14] Jeung TS, Ma SY, Choi JH, Yu J, Lee SY, Lim S (2015) Results of oncothermia combined with operation, chemotherapy and radiation therapy for primary, recurrent and metastatic sarcoma, Case Rep Clin Med, 4, 157-168, http://www.scirp.org/journal/PaperInformation.aspx?PaperID=56280
[15] Volovat C, Volovat SR, Scripcaru V, Miron L, Lupascu C (2014) The results of combination of ifosfamid and locoregional hyperthermia (EHY 2000) in patients with advanced abdominal soft-tissue sarcoma after relapse of first line chemotherapy. Romanian Reports in Physics, Vol. 66, No. 1, p. 175-181, http://www.rrp.infim.ro/2014_66_1/A19.pdf
[16] Hager ED, Dziambor H, Höhmann D, Gallenbeck D, Stephan M, Popa C (1999) Deep hyperthermia with radiofrequencies in patients with liver metastases from colorectal cancer. Anticancer Res 19(4C):3403–3408, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10629627
[17] Gadaleta-Caldarola G, Infusino S, Galise I, Ranieri G, et.al. (2014) Sorafenib and locoregional deep electro-hyperthermia in advanced hepatocellular carcinoma: A phase II study, Oncology Letters, 8:1783-1787, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4156230/
[18] Fiorentini G, Milandri C, Dentico P, Giordani P, Catalano V, Bunkeila F (2012) Deep electro-hyperthermia with radiofrequencies combined with thermoactive drugs in patients with liver metastases form colorectal cancer (CRC) a phase II clinical study. 31st Conference of International Clinical Hyperthermia Society (ICHS), Budapest, Hungary, October 12-15, 2012
[19] Ferrari  VD, De Ponti S, Valcamonico F, et.al. (2007) Deep electro-hyperthermia (EHY) with or without thermo-active agents in patients with advanced hepatic cell carcinoma: phase II study, J Clin Oncol 25:18S; 15168, http://meeting.ascopubs.org/cgi/content/short/25/18_suppl/15168
[20] Hager ED, Süsse B, Popa C, Schritttwieser G, Heise A, Kleef R (1994) Complex therapy of the not in sano respectable carcinoma of the pancreas – a pilot study. J Cancer Res Clin Oncol 120:R47,P1
[21] Volovat C, Volovat SR, Scripcaru V, Miron L (2014) Second-line chemotherapy with gemcitabine and oxaliplatin in combination with loco-regional hyperthermia (EHY-2000) in patients with refractory metastatic pancreatic cancer – preliminary results of a prospective trial. Romanian Reports in Physics 66(1):166-174, http://www.rrp.infim.ro/2014_66_1/A18.pdf
[22] Jeung T S, Ma S Y, Lim S, Sangwook L (2013) Cases That Respond to Oncothermia Monotherapy. Hindawi Publishing Corporation Conference Papers in Medicine, Volume 2013, Article ID 392480, http://www.hindawi.com/journals/cpis/2013/392480/
[23] Rubovszky G, Nagy T, Godeny M, Szasz A, Lang I (2013) Successful treatment of solitary bone metastasis of non-small cell lung cancer with combination of bevacizumab and hyperthermia. Pathol Oncol Res. 2013 Jan;19(1):119-22, http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs12253-012-9551-7
[24] Douwes FR, Lieberman S. (2002) Radiofrequency Transurethral Hyperthermia and Complete Androgen Blockade: A Nonsurgical Approach to Treating Prostate Cancer. Alternative & Complementary Therapies. 2002;8(3):149-156, http://www.klinik-st-georg.de/fileadmin/publikationen/en/radiofrequency…pdf
[25] Douwes FR, (2001) Transurethral hyperthermia in early stage prostate cancer, Focus on Alternative and Complementary Therapies 6:77-78; http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/j.2042-7166.2001.tb02809.x/full
[26] Kelly GL, Strasser A. (2011)  http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21704830

Υπερθερμία και ογκοθερμία 2015: Το συνέδριο ICHS

Μελέτες για την υπερθερμία και ογκοθερμία – ICHS

Έληξε στις 12/7/15 το ετήσιο συνέδριο της ICHS (International Clinical Hyperthermia Society – Διεθνής Εταιρία Κλινικής Υπερθερμίας), που στέφθηκε, όπως κάθε χρόνο, με μεγάλη επιτυχία. Το θέμα του συνεδρίου ήταν: Υπερθερμία και ογκοθερμία 2015).

Από τις πολλές και ενδιαφέρουσες ανακοινώσεις, ξεχωρίσαμε τις παρακάτω, διότι σχετίζονται με την υπερθερμία και ογκοθερμία, καθώς και με τη μεθοδολογία τους, τους μηχανισμούς και τα αποτελέσματά τους:

• Καθ. Andras Szasz: “Πού κατευθύνεται η ογκολογική υπερθερμία; – Επικαιροποίηση 2015”, που εστιάσθηκε στις μελλοντικές στρατηγικές τάσεις της υπερθερμίας ως ογκολογικής θεραπείας.
• Καθ. Oliver Szasz: “Ογκοθερμία – Μια σύμπλοκη θεραπευτική προσέγγιση”, που εστιάσθηκε στις διαφορές αποτελεσμάτων ογκοθερμίας – απλής υπερθερμίας στους 42°C.
• Καθ. Tibor Krenacs: “Ενεργοποίηση σηματοδότησης σχετιζόμενης με βλάβες από στρες στα καρκινικά κύτταρα, προκαλούμενες από την ογκοθερμία”. Η παρουσίαση κατέδειξε τα ανοσοδιεγερτικά  αποτελέσματα της ογκοθερμίας και τη βιοχημική τους βάση.
• Δρ. Tamas Vancsik: “Η ηλεκτρο-υπερθερμία (ογκοθερμία) στοχεύει την μεμβράνη των καρκινικών κυττάρων”. Παρουσιάσθηκαν απ΄ ευθείας μετρήσεις θερμοκρασίας στο καρκινικό κύτταρο (με χρήση προηγμένης τεχνολογίας), στις οποίες φάνηκε ότι ήταν σημαντικά υψηλότερη από το περιβάλλον.
• Δρ. Edina Papp: “Απορρόφηση ενέργειας από τη «μεμβρανική σχεδία» κατά την διαμορφωμένη ηλεκτρο-υπερθερμία (ογκοθερμίας)”· παρατέθηκαν μαθηματικές αποδείξεις για τον υψηλό βαθμό εκλεκτικότητας δράσης της ογκοθερμίας στα καρκινικά κυτταρικά στοιχεία, και ιδίως στα αυτόχθονα νανοσωματίδια της μεμβράνης, που λέγονται «μεμβρανικές σχεδίες (lipid membrane rafts).

• Δρ. Eva Kiss: “Ο ρόλος της διαμόρφωσης στην διαμορφωμένη ηλεκτρο-υπερθερμία (ογκοθερμία)· μελέτη στο πειραματικό μοντέλο μεταμοσχευμένου καρκίνου του παχέος εντέρου”. Εστιάσθηκε στην κατάδειξη των διαφορών της διαμορφωμένης και αδιαμόρφωτης θεραπείας σε μοντέλα in vivo.
• Dr. Nora Meggyeshazi: “Κυτταρικός θάνατος σε κακοήθεις όγκους, προκαλούμενος από διαμορφωμένη ηλεκτρο-υπερθερμία (ογκοθερμία), σε συνδυασμό με τον φυτικό αντι-αγγειογενετικό παράγοντα Marsdenia tenacissima, σε πειραματικό μοντέλο καρκίνου παχέος εντέρου”· καταδείχθηκε η επίδραση σε εντοπίσεις μακρυά από την πρωτοπαθή εστία (abscopal effect).
• Δρ. Gabor Andocs: “Συγκριτική μελέτη των βιολογικών αποτελεσμάτων της ογκοθερμίας και της συμβατικής υπερθερμίας”· αποδείχθηκε η θερμική επίδραση της ογκοθερμίας και δόθηκε καθαρή εικόνα των αλλαγών του DNA στις ογκοθερμικές και υπερθερμικές θεραπείες, στα ίδια επίπεδα θερμοκρασίας.
• Δρ. Csaba Kovago: “Τρισδιάστατη καρκινική κυτταροκαλλιέργεια ως μοντέλο μελέτης της διαμορφωμένης ηλεκτρο-υπερθερμίας (ογκοθερμίας): Μια υποσχόμενη μέθοδος για μελλοντικές μελέτες in vivo”· πρόκειται για μοντέλο απομίμησης καρκινικού ιστού.
• Καθ. Gabriella Hegyi: “Παραδοσιακή κινεζική ιατρική ως θεραπεία, που συνεργεί με την ογκοθερμία. Δείχθηκε η θετική συνέργεια των δύο προσεγγίσεων.
• Δρ. Carrie Minnaar-Strauss: “Πρόδρομα αποτελέσματα διαμορφωμένης ηλεκτρο-υπερθερμίας συνδυασμένης με χημειοθεραπεία για τοπικά προχωρημένο καρκίνο τραχήλου στη Ν. Αφρική”· παρουσιάσθηκαν τα θαυμάσια πρόδρομα αποτελέσματα από μια μεγάλη, τυχαιοποιημένη, προοπτική μελέτη.
• Δρ. Gurdev Parmar: “Μια αναδρομική εκτίμηση της περιοχικής και ενδιάμεσης ολοσωματικής υπερθερμίας, σε ένα κέντρο ολοκληρωμένης ογκολογίας του Καναδά”· Παρουσιάστηκαν τα στοιχεία επιβίωσης από σχδόν 1000 ασθενείς. Τα ποσοστά επιβίωσης μετά 4-5 χρόνια σαφώς ξεπέρασαν το διπλάσιο των ποσοστών επιβίωσης στην αμερικανική μελέτη SEER (NCI USA), για γλοιοβλάστωμα και καρκίνους μαστού, παχέος εντέρου, πνεύμονος, ωοθήκης, παγκρέατος.
• Δρ. Joseph Brenner: “Ο συνδυασμός υπερθερμίας με συμβατικές και εναλλακτικές αντικαρκινικές θεραπείες”· παρουσιάστηκε η εντυπωσιακή Ισραηλινή εμπειρία στην ογκοθερμία, με χρήση συσκευών EHY3000.
• Καθ. Clifford Pang: “Κλινικές παρατηρήσεις στην περιοχική ογκοθερμία, σε συνδυασμό με παραδοσιακή Κινεζική ιατρική για την αντιμετώπιση κακοήθους ασκίτη· επρόκειτο για μια πολύ εκτεταμένη προοπτική μελέτη για τον ασκίτη από περιτοναϊκή καρκινική διήθηση, που έδειξε εξαιρετικά καλά αποτελέσματα, ως προς την επιβίωση και τον τοπικό περιορισμό του καρκίνου.
• Δρ. Xinting Zhang: “Κλινικές αναφορές στην τοπική υπερθερμία συνδυασμένη με παραδοσιακή Κινέζικη ιατρική και συμβατική Δυτική ιατρική για αντιμετώπιση φλεγμονών της ελάσσονος πυέλου”· ηταν μια μακροχρόνια αναδρομική μελέτη.
• Καθ. Yun Hwan Kim: “Ηλεκτρο-υπερθερμία και Bevacizumab για τη θεραπεία ανθεκτικού καρκίνου της ωοθήκης: Παρουσίαση ενδιαφέρουσας περίπτωσης”· η μελέτη ανοίγει τον δρόμο για τη δοκιμή της ογκοθερμίας μαζί με μή κυτταροστατικά χημειοθεραπευτικά (μονοκλονικά αντισώματα).
• Δρ. Sergey Roussakow: “Η αληθινή και μόνη εφικτή υπερθερμία: Η ηλεκτρο-υπερθερμία (ογκοθερμία), ως φυσικό επακόλουθο της υπερθερμίας”· με ισχυρή αναφορά στις φυσικές επιστήμες, ο ομιλητής ανέλυσε ιστορικά τις εξελίξεις στην υπερθερμία και στις φιλοσοφικές και επιστημονικές ιδέες πίσω από τις προσεγγίσεις στον καρκίνο, και κατέληξε ότι η ογκοθερμία, λόγω της εγγενούς αυστηρής στόχευσης που επιτυγχάνει στον καρκίνο, είναι το μόνο εφικτό μέλλον της αντικαρκινικής θερμοθεραπείας.
• Δρ. Mohamed Scheer: “Παρατεταμένη επιβίωση σε ασθενείς με παγκρεατικό καρκίνο μετά από χημειοθεραπεία, (τοπικά προχωρημένο υπολειματικό ή μεταστατικό), που αντιμετωπίστηκαν με υπερθερμία και συμπληρωματικές θεραπείες”· πρόκειται για 10ετή αναδρομική μελέτη, που έδειξε εντυπωσιακά αποτελέσματα στον δύσκολο τομέα των αποτυχιών της χημειοθεραπείας.
• Δρ. Tobias Sprenger: “Υπερθερμία με ραδιοσυχνότητες ως συμπλήρωμα αντικαρκινικής ανοσοθεραπείας με δενδριτικά κύτταρα και τον Ιό της Νόσου του Newcastle (NDV)”· εξαιρετικού ενδιαφέροντος ομιλία πάνω στην εξατομικευμένη αντικαρκινική ανοσοθεραπεία και την ανοσοδιέγερση με ιούς, σε συνδυασμό με την υπερθερμία.

 

Καρκίνος μαστού: Υπερθερμία – ακτινοθεραπεία: Κλινική μελέτη

Περιοδικό

Int J Hyperthermia. 2012;28(7):583-90. doi:
10.3109/02656736.2012.705216. Epub 2012 Sep 4.

Varma S., Myerson R., Moros E., Taylor M., Straube W., Zoberi I.

Τίτλος

Ταυτόχρονη ακτινοθεραπεία και επιφανειακή υπερθερμία για καρκίνο μαστού με υψηλό κίνδυνο: Μια τυχαιοποιημένη σύγκριση των επακολούθων του συνδυασμού υπερθερμίας και ακτινοθεραπείας στα θερμασμένα και μη θερμασμένα τμήματα του θωρακικού τοιχώματος. (καρκίνος μαστού υπερθερμία ακτινοθεραπεία κλινική μελέτη)

(Simultaneous radiotherapy and superficial hyperthermia for high-risk breast carcinoma: a randomised comparison of treatment sequelae in heated versus non-heated sectors of the chest wall hyperthermia.)

Προέλευση

Department of Radiation Oncology, Washington University in Saint Louis, School of Medicine, Saint Louis, Missouri, USA.

Συμπεράσματα

Αποτελεσματικότητα

Ολες οι ασθενείς που υποβλήθηκαν σε υπερθερμία στον πρωτοπαθή καρκινικό όγκο είχαν εξαιρετικά καλό τοπικό έλεγχο της νόσου.

Επιπλοκές-  Παρενέργειες

Η ταυτόχρονη ακτινοθεραπεία και υπερθερμία σε πλήρη δόση για τοπικά προχωρημένο καρκίνο του μαστού είναι εφικτή και καλά ανεκτή αντικαρκινική αγωγή, χωρίς ουσιώδη διαφορά στην όψιμη τοξικότητα, μεταξύ επιλεκτικά θερμασμένων και αθέρμαστων περιοχών του θωρακικού τοιχώματος. Η προσθήκη υπερθερμίας στο θεραπευτικό σχήμα δεν επιβαρύνει την ασθενή.

Σχόλια – Καρκίνος μαστού: Υπερθερμία-ακτινοθεραπεία: Κλινική μελέτη

Τα περιστατικά της μελέτης που παρουσιάζουμε εμπίπτουν στις επίσημα παραδεκτές ενδείξεις για την εφαρμογή υπερθερμίας, σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Διεθνούς, της Ευρωπαϊκής, και της Ελληνικής Εταιρίας Ογκολογικής Υπερθερμίας. Το consensus των παραπάνω επιστημονικών εταιριών δέχεται ως κατάλληλα περιστατικά μόνο όσα παρουσιάζουν τοπικά προχωρημένη νόσο, δηλαδή υποτροπή του όγκου στο θωρακικό τοίχωμα, μετά από μαστεκτομή. Και είναι δεδομένο ότι τα προχωρημένα αυτά περιστατικά πάνε καλλίτερα με υπερθερμία, παρά με όλα τα άλλα.

Δημιουργούνται όμως εδώ κάποια ερωτήματα, που δεν παίρνουν απάντηση:

• Αφού η υπερθερμία είναι κατάλληλη για το μείζον, πώς είναι δυνατόν να μήν είναι κατάλληλη και για το έλασσον;
• Τί έχει να χάσει μία ασθενής με λιγότερο ή καθόλου προχωρημένη νόσο από μια θεραπευτική δυνατότητα που δεν έχει καμμία παρενέργεια;
• Πόσο ηθικό είναι να εμποδίζεται η εφαρμογή μιάς ατοξικής και φθηνής θεραπείας, όταν γίνεται τέτοια κατάχρηση φονικών και πανάκριβων θεραπευτικών σχημάτων;
• Υπάρχει τρόπος για να ξεπεραστεί ο υπερσυντηρητισμός (με την καλή και την κακή έννοια) της ογκολογικής κοινότητας; Πάντως η υπερθερμική βιομηχανία (στην οποίαν η χώρα μας υπήρξε πρωτοπόρος) δεν αντέχει να επιδοτήσει τη θεραπεία όπως κάνει η big pharma.
• Μήπως οι ίδιες οι ασθενείς πρέπει να πάρουν την ευθύνη της ζωής τους και να απαιτήσουν την προσθήκη της αβλαβούς υπερθερμικής αγωγής, παράλληλα με οτιδήποτε άλλο επιλεγεί;

Καρκίνος προστάτη με πνευμονικές μεταστάσεις και υπερθερμία

Εισαγωγή – Υπερθερμία και καρκίνος

Η υπερθερμία είναι η αύξηση της θερμοκρασίας όλης της περιοχής στην οποία εφαρμόζεται (καρκίνος και κοντινοί υγιείς ιστοί ) ενώ η ογκοθερμία , η επαναστατική νέα τεχνολογία θερμοθεραπείας, προκαλεί εκλεκτική αύξηση της θερμοκρασίας του καρκινικού όγκου, με ελάχιστη διάχυση στους γύρω υγιείς ιστούς. Η υπερθερμία χρησιμοποιείται πάντα συμπληρωματικά και παράλληλα με άλλες μεθόδους εναντίον του καρκίνου, όπως την χημειοθεραπεία, την ακτινοθεραπεία, τη δράση των οποίων ενισχύει, αλλά και τη χειρουργική. Ειδικότερα στον καρκίνο του προστάτη ενδείκνυται και η ορμονοθεραπεία, διότι πρόκειται για ορμονοεξαρτόμενο καρκίνο. Ο καρκίνος του προστάτη με πνευμονικές μεταστάσεις παρουσιάζει ειδικότερο ενδιαφέρον στον χειρισμό. Βιβλιογραφικά, καρκίνος προστάτη με πνευμονικές μεταστάσεις και υπερθερμί, ως θεραπεία έχει περιγραφεί μόνο σε πειραματόζωα.

Περιγραφή περίπτωσης καρκίνου προστάτη με πνευμονικές μεταστάσεις

Η περίπτωση που παρουσιάζεται σήμερα προέρχεται από το Κέντρο Υπερθερμικής Ογκολογίας Θεσσαλονίκης. Η εφαρμογή της ογκοθερμίας έφερε εντυπωσιακά αποτελέσματα παράλληλα με ορμονοθεραπεία, που χορήγησε ο θεράπων ουρολόγος.

Συγκεκριμένα, άνδρας ασθενής 75 ετών, ελέγχθηκε ουρολογικά για απλά δυσουρικά ενοχλήματα, που αρχικά είχαν αποδοθεί σε υπερτροφία του προστάτη. Αποδείχθηκε όμως ότι επρόκειτο για ανεγχείρητο καρκίνο προστάτη με πολλαπλές πνευμονικές μεταστάσεις σε όλα τα πνευμονικά πεδία άμφοτερόπλευρα.

Ο ασθενής παραπέμφθηκε για συμπληρωματική ογκοθερμία στις 21/10/2014, ένα μήνα μετά την έναρξη διπλού σχήματος ορμονοθεραπείας με αντιανδρογόνα (leuprolide, bicalutamide), το οποίο συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Το PSA πριν από την έναρξη αγωγής ήταν 104ng/ml.

Η νεοπλασματική φύση της νόσου είχε τεκμηριωθεί με βιοψία προστάτη, πνεύμονα και υπεζωκότα, όπου ανιχνεύθηκε πρωτοπαθές (κατηγορία 3+3 κατά Gleason) και μεταστατικό (αντίστοιχα) προστατικό αδενοκαρκίνωμα, με κύτταρα ανοσοϊστοχημικά (+) για τα νεοπλασματικά αντιγόνα PSA, AMACR και TTF1, και (-) για CK7 και NapsinA. Ο σπινθηρογραφικός έλεγχος για οστικές μεταστάσεις ήταν και παραμένει αρνητικός.

Στον ασθενή προσετέθη ογκοθερμία την 21/10/14: Υποβλήθηκε σε 12 περιοχικές συνεδρίες, σε δύο πεδία (στον προστάτη και στους πνεύμονες), δύο φορές την εβδομάδα, και τελείωε την 27/11/14..

Δύο εβδομάδες μετά την προσθήκη ογκοθερμίας, στις 4/11/2014, το PSA επιδεινώθηκε πολύ (έγινε 3,392 ng/ml), αλλά σταδιακά ομαλοποιήθηκε: 0.2 ng/ml (9/1/15), και διατηρείται στο 0.24 ng/ml (13/6/16).

Σε διαδοχικούς ακτινολογικούς ελέγχους μετά την αγωγή μέχρι και τώρα, διαπιστώθηκε πλήρης ύφεση των πνευμονικών μεταστάσεων.

Η απουσία μεταστάσεων και η εντυπωσιακά χαμηλές τιμές του PSA δεν μπορούν παρά να ερμηνευθούν ως πλήρης υποχώρηση της νόσου. Η πλήρης και διαρκούσα υποχώρηση της τόσο εκτεταμένης αυτής προστατικής νόσου για 19 μήνες δεν παρατηρείται με την χρήση ορμονοθεραπευτικών και μόνο. Η ογκοθερμία, σε συνδυασμό με την συμβατική αγωγή φαίνεται να έχει τη θέση της στον μεταστατικό καρκίνο του προστάτη.

Σχόλια ιατρών

Το περιστατικό αυτό ετέθη υπ΄ όψιν εγκρίτων ιατρών, μελών της Ελληνικής Εταιρίας Ογκολογικής Υπερθερμίας, και ζητήθηκαν τα σχόλιά τους:

Δρ Δανιηλίδης Λάζαρος, χειρουργός, ιδρυτικό μέλος ΕΕΟΥ

“Ο συνδυασμός υπερθερμίας με την κλασική ορμονοθεραπεία έφερε εντυπωσιακά αποτελέσματα με πλήρη ύφεση του πρωτοπαθούς όγκου και των πνευμονικών μεταστάσεων. Το PSA, ο καρκινικός δείκτης του προστάτη, σχεδόν μηδενίστηκε”.

Dr. Alfred J. Barich, Ογκολόγος, πρόεδρος επιστημονικής επιτροπής ΕΕΟΥ

“Το περιστατικό αυτό είναι εδεικτικό  της  πολυσχιδούς δράσης της Ογκοθερμίας, τόσο σε κυτταροκτόνο, όσο και σε ανοσοδιεγερτικό επίπεδο. Η ανταπόκριση που βλέπουμε εδώ, ιδίως τώρα που έχει περάσει το κρίσιμο 18μηνο, δεν είναι δυνατόν να ερμηνευθεί από μόνη τη δράση της ορμονοθεραπείας. Κάτι ανάλογο δεν το βλέπουμε, χωρίς προσθήκη ογκοθερμίας“.

Δρ. Αίας-Θεόδωρος Παπασταύρου, Χειρουργός Ώτων, Ρινός, Λάρυγγος, ιδρυτικό μέλος και γραμματέας ΕΕΟΥ

“Το αποτέλεσμα είναι, φυσικά, αξιοπρόσεκτο, και αξίζει έπαινος στους θεράποντες.

Από την πλευρά του μη ειδικού, θα ήθελα να σταθώ λίγο στην γενικότερη ογκολογική λογική της περιπτώσεως. Ο ασθενής αυτός αντιμετώπισε τον πολύ προχωρημένο καρκίνο του, μέχρι στιγμής χωρίς καμμία επιπλοκή. Δεν πήρε χημειοθεραπεία και δεν ακτινοβολήθηκε, άρα ο οργανισμός του είναι, από πλευράς οξειδωτικού στρές και βλαβών ραδιενεργείας, τελείως παρθένος. Ακόμη κι αν υποτροπιάσει το νόσημα, διατηρεί όλα τα θεραπευτικά ενδεχόμενα ανοικτά. Μπορεί να επαναληφθεί η ίδια θεραπεία, και αν κριθεί απαραίτητο, να προστεθεί και ακτινοθεραπεία. Δεν είναι θαυμάσιο αυτό”;