Κατευθυντήριες οδηγίες ορθής πρακτικής εφαρμογής της υπερθερμίας και ογκοθερμίας

Ανακοινώθηκαν στην πρώτη επιστημονική εκδήλωση της ΕΕΟΥ

Οι κατευθυντήριες οδηγίες ορθής πρακτικής εφαρμογής της υπερθερμίας και ογκοθερμίας στην θεραπευτική του καρκίνου και την ανοσοδιέγερση διατυπώθηκαν δημόσια στο επιστημονικό Forum που πραγματοποιήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 2013 στο Αρεταίειο Νοσοκομείο, με θέμα:
«Τεχνολογικές εξελίξεις στη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου: Υπερθερμία – Νανοτεχνολογία».

Το Forum ήταν διεπιστημονικό και διοργανώθηκε από την Ελληνική Εταιρεία Υπερθερμικής Ογκολογίας, το Ε.Κ.Ε.Φ.Ε «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» και η Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, με στόχο την την διάχυση της σύγχρονης γνώσης για τις εξελίξεις στην ογκολογία, προς την ευρύτερη επιστημονική κοινότητα.

Το δυναμικό ξεκίνημα του κλάδου της Υπερθερμικής Ογκολογίας στην Ελλάδα μπορεί να αποτελέσει τομή στα δεδομένα που είχαμε ως τώρα για την ογκολογία. Αποτελεί πλέον κατακτημένη γνώση ότι η Υπερθερμία, συνδυαζόμενη με Ακτινοθεραπεία και Χημειοθεραπεία όπως αυτό ενδείκνυται κατά περίπτωση, διπλασιάζει την επιβίωση των ασθενών, μειώνει τις παρενέργειες και επιπλοκές της συνολικής θεραπείας και βελτιώνει πολύ την ποιότητα ζωής του καρκινοπαθούς. Παρά ταύτα, τονίστηκε, η εφαρμογή της Υπερθεμίας και Ογκοθερμίας με βάση ιατρικές ενδείξεις είναι απαραίτητη, προκειμένου να υπέρχουν προβλέψιμα αποτελέσματα. Το ίδιο σημαντικό είναι να εφαρμόζεται η υπερθερμία με βάση ορισμένους τεχνικούς και νομικούς κανόνες.

Στο Συνέδριο παρουσιάστηκαν τα τελευταία διεθνή δεδομένα ως προς τις κατευθυντήριες γραμμές ορθής εφαρμογής της Υπερθερμίας στην Ογκολογία, οι οποίες είναι κατατεθειμένες στο ΚΕΣΥ για κατοχύρωση τους, ως επίσημης ιατρικής πρακτικής και στην χώρα μας. Η Υπερθερμία -Ογκοθερμία είναι, ως μέθοδος και τεχνολογία, ήδη αναγνωρισμένη από το ΚΕΣΥ, το 2011.

Με βάση, λοιπόν, τις πρακτικές ΕΒΜ (Evidence Based Medicine), η Ελληνική Εταιρία Υπερθερμικής Ογκολογίας, σε συμφωνία με την αντίστοιχη Ευρωπαϊκή Εταιρία ESHO (European Society Hyperthermic Oncology) και τις κατευθηντήριες γραμμές της Ευρωπαϊκής Ακτινοθεραπευτικής Εταιρίας ESTRO (European Society Radiotherapy & Oncology), δέχεται τις παρακάτω ενδείξεις ορθής εφαρμογής της Υπερθερμίας (ΥΘ) σε συνδυασμό με Ακτινοθεραπεία (ΑΚΘ) η/και Χημειοθεραπεία (ΧΜΘ).

Κατευθυντήριες οδηγίες ορθής πρακτικής εφαρμογής της υπερθερμίας και ογκοθερμίας – Ενδείξεις

• Υποτροπές προσθίου θωρακικού τοιχώματος από καρκίνο μαστού (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Υποτροπές επιφανειακών όγκων (έως 4cm βάθος) (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Κακοήθη μελανώματα (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Ανεγχείρητοι καρκίνοι τραχήλου μήτρας. (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Μη μικροκυτταρικοί καρκίνοι πνεύμονα (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Καρκίνοι ουροδόχου κύστης (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Όγκοι εγκεφάλου (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Σαρκώματα μαλακών μορίων (ΧΜΘ+ΥΘ)
• Καρκίνοι Ορθοπρωκτικής χώρας (ΑΚΘ+ΥΘ)
• Καρκίνοι Οισοφάγου (ΑΚΘ+ΥΘ)

Κατόπιν συγκεκριμένων ενδείξεων, με απόφαση ογκολογικού συμβουλίου εφαρμόζεται και στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• Ως παρηγορική/ανακουφιστική αγωγή σε μεταστατική νόσο σε συνδυασμό με ΧΜΘ (perfusion, κλπ).
• Περιτοναϊκές εμφυτεύσεις
• Μελάνωμα άκρων
• Μεσοθηλίωμα
• Παιδιατρικοί όγκοι από germ-cells

 

Κατευθυντήριες γραμμές ορθής εφαρμογής υπερθερμίας – ογκοθερμίας – Προδιαγραφές

Η επιστημονική επιτροπή της ΕΕΟΥ (Ελληνικής Εταιρίας Ογκολογικής Υπερθερμίας), λαμβάνοντας υπόψη την διεθνή πρακτική και τις σχετικές επιστημονικές δημοσιεύσεις, κατέληξε στα ακόλουθα άρθρα ορθής εφαρμογής της μεθόδου της Υπερθερμίας και Ογκοθερμίας:

1. Το σύστημα υπερθερμίας πρέπει να έχει πιστοποίηση κατά CE.
2. Το σύστημα υπερθερμίας πρέπει να διαθέτει πιστοποιημένες κατανομές ισο-SAR (SAR: specific absorption rate, ειδικός ρυθμός απορρόφησης ) σε ομοίωμα μαλακών ιστών ή νερό ισοδύναμο με τις ηλεκτρικές σταθερές για τη συγκεκριμένη συχνότητα λειτουργίας. Οι κατανομές SAR πρέπει να αφορούν διάφορα βάθη, αλλά επίσης να υπάρχει και διάγραμμα SAR σε σχέση με το βάθος διείσδυσης δέσμης.
3. Η υπερθερμία πρέπει να γίνεται για μία ώρα, ενώ κατά τη διάρκειά της πρέπει να πραγματοποιείται θερμομέτρηση είτε με επεμβατικό όργανο (θερμοστοιχείο, οπτική ίνα, κλπ), είτε με μη επεμβατική μέθοδο (MRI, ραδιομετρία, κλπ)
4. Κρίνεται θετικό το γεγονός της χρήσης συστήματος σχεδιασμού θεραπείας. Εφόσον αυτό δεν υπάρχει, τότε κρίνεται επιβεβλημένη η ανάγκη θερμομέτρησης σε διάφορετικά σημεία μέσα στο ανθρώπινο σώμα.
5. Το σύστημα υπερθερμίας πρέπει να διαθέτει βάση δεδομένων για αποθήκευση στοιχείων του ασθενούς καθώς και των μετρούμενων θερμοκρασιών ανά συνεδρία.
6. Πρέπει να υπάρχει υπέυθυνος Ιατρός Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος καθώς και υπευθυνος Φυσικός Ιατρικής ή Ηλεκτρολόγος Μηχανικός (με πιστοποιημένο γνωστικό αντικέιμνο την Υπερθερμία) . Υπόλογος για την καλή λειτουργία του συστήματος είναι ο υπεύθυνος Φυσικός Ιατρικής ή Ηλεκτρολόγος Μηχανικός, ενώ υπόλογος για την εφαρμογή της μεθόδου είναι ο εκάστοτε υπεύθυνος Ακτινοθεραπευτής Ογκολόγος.
7. Πρέπει να κρατώνται αρχεία για κάθε ασθενή και για κάθε συνεδρία αναφορικά με το διάγραμμα θερμοκρασίας-χρόνου θεραπείας.
8. Το σύστημα υπερθερμίας, λόγω μη εκπομπής ιοντίζουσας ακτινοβολίας δεν χρήζει ειδικών θαλάμων προστασίας-θωράκισης, όπως στην περίπτωση συστημάτων ακτινοθεραπείας (μονάδες κοβαλτίου, μονάδες βραχυθεραπείας, γραμμικούς επιταχυντές, κλπ). Με βάση αυτό μπορεί να ενταχθεί και στην πρωτοβάθμια περίθαλψη κάτω από τις ακόλουθες προυποθέσεις:

• Υπεύθυνος του συστήματος να είναι Ακτινοθεραπευής Ογκολόγος.
• Η Ιατρική πράξη να επιτελείται από Ακτινοθεραπευτή Ογκολόγο.

9. Εφόσον υπάρχει τριτοβάθμια περίθαλψη με Κλινική- Εργαστήριο Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας, το σύστημα Υπερθερμίας εντάσεται στο ανωτέρω. Σε περίπτωση μη ύπαρξης Κλινικής- Εργαστηρίου Ακτινοθεραπευτικής Ογκολογίας σε δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια περίθαλψη, τότε ισχύουν οι διατάξεις του άρθρου 8.
10. Το σύστημα υπερθερμίας πρέπει να υπόκειται σε ελέγχους καλής λειτουργίας από την κατασκευάστρια εταιρία ή την ανάδοχο εταιρία που την αντιπροσωπεύει. Αυτοί οι έλεγχοι καλής λειτουργίας πρέπει να γίνονται τουλάχιστον μία φορά το εξάμηνο και να περιλαμβάνουν μετρήσεις επαναληψημότητας των συνθηκών σύζευξης της δέσμης (ίδια αναλογία προσπιπτόντων/ανακλωμένων κυμάτων).