Ογκοθερμία και μακρυνές μεταστάσεις

Εισαγωγή

Παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες κακοήθειες πρωτοπαρουσιάζονται ως εντοπισμένοι όγκοι, είναι από χρόνια επιστημονικά παραδεκτό ότι ο καρκίνος δεν είναι τοπικό νόσημα. Προϋπάρχουν γενικευμένες χρόνιες διαταραχές, που αγγίζουν μέχρι και τον ψυχικό κόσμο, οι οποίες σε κάποια χρονική στιγμή παίρνουν νεοπλασματική μορφή. Αυτό σημαίνει την εμφάνιση κυτταρικών σχηματισμών, μη οργανωμένων σε συγκεκριμένη ιστική δομή, με αναστολή των μηχανισμών προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου (κυτταρική απόπτωση), και τάση διασποράς μέσα σε άλλους ιστούς, τοπικά (διήθηση) και μεμακρυσμένα (μετάσταση). Τα καρκινικά κύτταρα χρησιμοποιούν το λεμφικό και το αγγειακό σύστημα για την μεταφορά τους, είτε στους επιχώριους λεμφαδένες, είτε σε μακρυνές θέσεις. Στην αρχή οι επεκτάεις και μεταστάσεις δεν είναι δυνατόν να ανιχνευθούν με τα υπάρχοντα διαγνωστικά μέσα, διότι είναι μικροσκοπικές. Οι εφαρμοζόμενες συμβατικές θεραπείες στρέφονται αρχικά κατά της εμφανούς βλάβης, όμως οι μικρομεταστάσεις δεν είναι δυνατόν να ανιχνευθούν, άρα και να αντιμετωπισθούν. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον το θέμα “Ογκοθερμία και μακρυνές μεταστάσεις” έχει μεγάλη σημασία στην αντικαρκινική θεραπευτική. Με το ξενικό όρο “abscopal effect” εννοείται ένα σπάνιο φαινόμενο στην θεραπεία του μεταστατικού καρκίνου, όπου η τοπική αγωγή κατά της πρωτοπαθούς εστίας μόνο, προκαλεί συρρίκνωση και των μεταστάεων. Τοπικές θεραπείες της πρωτοπαθούς εστίας μπορεί να είναι ακτινοβόληση, ενδο-ογκικές ενέσεις και ογκοθερμία.

Ογκοθερμία και μακρυνές μεταστάσεις

Η ογκοθερμία έχει σημαντικά πλεονεκτήματα, ως αντικαρκινική θεραπεία: Είναι αβλαβής, ανώδυνη και ανεπίπλοκη, είναι καρκινοκτόνος (με τον εξωτερικό μηχανισμό της κυτταρικής απόπτωσης),  επαυξάνει το θεραπευτικό αποτέλεμα των άλλων θεραπειών (συνέργεια) και ευαισθητοποιεί τους όγκους που έχουν προηγουμένως αναπτύξει χημειο-και ακτινοαντοχή.

Έχει όμως και ένα ακόμη σημαντικό πλεονέκτημα: Επιδρά στις μακρυνές μεταστάσεις (abscopal effect). Η μεμακρυσμένη αυτή επίδραση γίνεται με την ενεργοποίηση του ανοσοποιητικού συστήματος με μηχανισμό που ονομάζεται ανοσογενής κυτταρικός θάνατος [9].

Η διαδικασία του ανοσογενούς κυτταρικού θανάτου σχετίζεται με την παραγωγή ειδικών ανοσοδιεγερτικών μορίων κατά την θερμική καταστροφή του πρωτοπαθούς όγκου. Το φαινόμενο είναι ακόμη υπό διερεύνηση. Το φαινόμενο του θανάτου των μεμακρυσμένων μεταστατικών κυττάρων (abscopal effect) πρωτοτεκμηριώθηκε σε πειραματόζωα, ήταν πειραματικά επαναλήψιμο, και είναι παρατηρήσιμο και στις κλινικές περιπτώσεις μας. Αυτή είναι η συστημική επίδραση της Ογκοθερμίας. Είναι επομένως φανερό ότι, εκτός των φυσικών, παθοφυσιολογικών και τεχνικών διαφορών της, η Ογκοθερμία πρέπει και για κλινικούς λόγους να είναι διακριτή και να ξεχωρίζεται από την κλασσική Υπερθερμία.

Ανοσογενής κυτταρικός θάνατος

Περιληπτικά, το φαινόμενο του ανοσογενούς κυτταρικού θανάτου στην ογκοθερμία παράγεται ως συνέπεια του τοπικού αποτελέσματος, ως εξής:

Με την επίδραση της Ογκοθερμίας καταστρέφεται η πρωτοπαθής εντόπιση του καρκίνου με κυτταρική απόπτωση, και παράγονται αποπτωτικά σωμάτια.

Τα αποπτωτικά σωμάτια απελευθερώνουν μεταξύ άλλων τους ανοσοδιεγερτικούς παράγοντες CD3 και CD4, καθώς και τον παράγοντα TRAIL R2, γνωστό και ως Death Receptor 5, οι οποίοι φθάνουν στην μετάσταση με την κυκλοφορία, και προκαλούν τον ανοσογενή κυτταρικό θάνατο, ο οποίος κλινικά περιγράφεται ως abscopal effect.

Βιβλιογραφία

[1] Jones EL, Oleson JR, Prosnitz LR, et.al. ( 2005) Randomized trial of hyperthermia and radiation for superficial tumors, J Clin Oncol 23:3079-3085
[2] Vasanthan A, Mitsumori M, Park JH, et.al: (2005) Regional hyperthermia combined with radiotherapy for uterine cervical cancers: a multi-institutional prospective randomized trial of the international atomic energy agency, Int. J. Rad. Oncol. Biol. Phys. 61:145-153
[3] Emami B, Scott C, Perez CA et al (1996) Phase III study of interstitial thermoradiotherapy compared with interstitial radiotherapy alone in the treatment of recurrent or persistent human tumors: a prospectively controlled randomized study by radiation therapy oncology group. Int J Rad Oncol Biol Phys 34(5):1097-1104
[4] Vernon CC, Hand JW, Field SB, Machin D, et al. (1996) Radiotherapy with or without hyperthermia in the treatment of superficial localized breast cancer: Results from five randomized controlled trials. Int J Radiat Oncol Biol Phys. 35:731–744
[5] Fatehi D, van der Zee J, van der Wal E et al (2006) Temperature data analysis for 22 patients with advanced cervical carcinoma treated in Rotterdam using radiotherapy, hyperthermia and chemotherapy: a reference point is needed. Int J Hyperthermia 22:353-363
[6] Szasz A. (2013) Electromagnetic Effects in the Nanoscale Range, in book Shimizu T, Kondo T., Cellular Response to Physical Stress and Therapeutic Applications, Nova, New York
[7] Szasz O, Szasz A. (2014) Oncothermia – Nano-heating paradigm, Journal of Cancer Science & Therapy, OMICS Publ., http://omicsonline.org/open-access/oncothermia-nanoheating-paradigm-1948-5956.1000259.pdf
[8] Meggyeshazi N, Andocs G, Balogh L, et.al. (2014) DNA fragmantetion and caspase-independent programmed cell death by modulated electrohyperthermia, Strahlentherapy Onkol 2014, DOI10.1007/s00066-014-0617-1
[9] Andocs G, Meggyeshazi N, Balogh L, et.al. (2014)  Upregulation of heat shock proteins and the promotion of damage associated molecular pattern signals in a colorectal cancer model by modulated electrohyperthermia, Cell Stress and Chaperons, DOI: 10.1007/s12192-014-0523-6 (accepted for publication)