Παρενέργειες της χημειοθεραπείας: Στροφή στις εναλλακτικές θεραπείες

Η εισαγωγή της χημειοθεραπείας άλλαξε ριζικά την πρόγνωση μερικών μορφών καρκίνου, όπως πχ οι λευχαιμίες, τα λεμφώματα, κάποια νεοπλάσματα του μαστού κλπ. Κάποιες λίγες μορφές καρκίνου είναι σήμερα οριστικά ιάσιμες, χάρις στη χημειοθεραπεία. Ομως, είναι γεγονός ότι η χημειοθεραπεία είναι μια τοξική θεραπεία, και με μικρή ειδικότητα τις περισσότερες φορές. Δεν είναι καθόλου αδικαιολόγητο, ότι οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας είναι ο μεγαλύτερος φόβος των ασθενών με καρκίνο. Και νά γιατί:

• Η διαφορά μεταξύ θεραπευτικής και τοξικής δόσης είναι πολύ μικρή.
• Υπάρχουν πολλές απόψεις από σοβαρούς ογκολογικούς παράγοντες, που ισχυρίζονται ότι το όφελος της χημειοθεραπείας δεν ισοφαρίζει καν το κόστος (σε ποιότητα ζωής και σε χρηματικούς πόρους).
• Η ταχύτητα έγκρισης των χημειοθεραπευτικών φαρμάκων από το FDA δημιουργεί μεγάλες υπόνοιες για διαπλοκή με την big pharma. Στον αντίποδα, η έγκριση άλλων θεραπειών, ατοξικών και φθηνών, βρίσκεται “κολλημένη γιά πάντα”, ενώ πλανώνται υπόνοιες ότι καταστρέφονται καριέρες ερευνητών που επιμένουν σ’ αυτές.
• Το συνολικό όφελος της ανθρωπότητας από το 1970, που ο πρόεδρος Νίξον κήρυξε τον πόλεμο κατά του καρκίνου, φέρεται να είναι χαμηλό μονοψήφιο.

Το θέμα του “πόσο οφέλιμη είναι η χημειοθεραπεία” δεν πρόκειται εύκολα να κλείσει, λόγω των πολλών μεθοδολογικών προβλημάτων στην μέτρηση της αποτελεσματικότητας. Κάθε πλευρά εμμένει σθεναρά στην άποψή της, και φυσικά στην υπεράσπιση των συμφερόντων της. Εν τω μεταξύ οι άνθρωποι υποφέρουν, και πολλοί αισθάνονται ότι κάτι πρέπει να κάνουν.

Ποιές είναι οι συνήθεις παρενέργειες της χημειοθεραπείας;

• Αίσθημα κόπωσης και εύκολη κόπωση
• Ναυτία και έμετοι
• Πόνοι
• Αλωπεκία (πέφτουν τα μαλλιά)
• Αναιμία, πτώση λευκών αιμοσφαιρίων και αιμοπεταλίων
• Αιμορραγίες
• Επικίνδυνες λοιμώξεις
• Στματίτιδες και άλλες βλεννογονίτιδες
• Διαταραχές του εντέρου (διάρροια-δυσκοιλιότητα-ειλεός)
• Νευρομυϊκά προβλήματα
• Δερματικά προβλήματα (περιλαμβανομένης υποτροπής μετακτινικών βλαβών)
• Ουρολογικά προβλήματα
• Συμπτώματολογία γρίππης (χωρίς γρίππη)
• Κατακράτηση υγρών
• Ελάττωση-εξαφάνιση της σεξουαλικότητας

Μπορεί ο κυριότερος λόγος για τον οποίον στρέφονται οι καρκινοπαθείς προς τις συμπληρωματικές και εναλλακτικές θεραπείες να είναι οι παρενέργειες της χημειοθεραπείας, όμως έχουν και πολλούς άλλους σημαντικούς λόγους.

Ποιοί είναι οι κυριότεροι λόγοι

• Ελπίζουν να βρουν ένα λιγότερο δυσάρεστο τρόπο θεραπείας, χωρίς παρενέργειες.
• Επιθυμούν να γλιτώσουν τα επί πλέον φάρμακα, που υποτίθεται ότι ανακουφίζουν από τις παρενέργειες της χημειοθεραπείας, διότι συνειδητοποιούν ότι και αυτά θα προσθέσουν τις δικές τους παρενέργειες.
• Επιθυμούν να αναλάβουν πιο ενεργό ρόλο στην αντιμετώπιση του προβλήματός τους.
• Εχουν προτίμηση στις εναλλακτικές θεωρίες για την υγιεία και τη νόσο, και συνεπώς έχουν ροπή προς τις ανάλογες θεραπείες.
• Οι συμπληρωματικές και οι εναλλακτικές θεραπείες είναι πιο ελκυστικές για μερικούς ασθενείς διότι αξιοποιούν δυνάμεις του ίδιου του οργανισμού, του νου, καθώς και υλικά της φύσης.
• Μερικές μάλιστα θεραπείες υπόσχονται καλή ποιότητα ζωής με τρόπους που ακούγονται απλοί, ολιστικοί και χωρίς παρενέργειες – κάτι που οι ογκολόγοι συνήθως δεν μπορούν να προσφέρουν. Ο,τι μάλιστα δεν μπορούν οι ίδιοι να προσφέρουν έχουν την τάση να το απαξιώνουν.
• Πολλές από αυτές τις μεθόδους δεν προκαλούν ποτέ βλάβες στην υγιεία, και πληρούν έτσι το Ιπποκρατειακό “ὀφελέειν, ἢ μὴ βλάπτειν” (να οφελείς, ή τουλάχιστον να μη βλάπτεις), που θεωρείται το ιδανικό κάθε θεραπευτικής.

Κάποιες άλλες βέβαια μπορούν δυνητικά ή σε υπερβολές να γίνουν επικίνδυνες, γι΄ αυτό θα πρέπει σε κάθε περίπτωση να επικρατεί η λογική και όχι απόλυτες ή φανατικές τοποθετήσεις.

Επιχείρημα κατά των εναλλακτικών θεραπειών

Ενα από τα επιχειρήματα της “ορθόδοξης” πλευράς κατά των συμπληρωματικών και εναλλακτικών θεραπειών είναι ότι όποια θεραπεία έχει πραγματικά κάτι να προσφέρει, σύντομα εντάσσεται και απορροφάται από την συμβατική ιατρική. Ομως, στον σύγχρονο κόσμο, όπου τα πάντα κυβερνώνται από σκοπιμότητες, είναι εξαιρετικά δύσκολο για θεραπείες που δεν υποστηρίζονται από τη μεγάλη βιομηχανία, να υπερνικήσουν τον “συντηρητισμό” και τα κυρίαρχα μοντέλα ιατρικής σκέψης.

Ερευνα αγοράς

Οι θεραπείες ή, αν προτιμάτε, οι “κούρες”, που βελτιώνουν το καλώς έχειν του πάσχοντος, στη διάρκεια των δυσκολιών της χημειοθεραπείας είναι άφθονες.

Η απόφαση κάποιου ασθενούς να χρησιμοποιήσει ή όχι συμπληρωματικές και εναλλακτικές μεθόδους θεραπείας είναι πολύ σημαντική για αυτόν, και μόνος αρμόδιος να την πάρει είναι ο ίδιος. Η έρευνα της “αγοράς θεραπειών” σε βάθος είναι βέβαιο ότι θα αποδόσει. Ο ρόλος των συγγενών του ασθενούς σ΄αυτό είναι πολύτιμος. Το ενδιαφέρον τους και η αγάπη τους για τον ασθενή είναι ό,τι χρειάζεται για να αναπληρωθεί η ψυχραιμία που λείπει απότομα, όταν αντιμετωπίζει κανείς τη διάγνωση “καρκίνος”.

Στροφή στην υπερθερμία και ογκοθερμία

Η υπερθερμία και η ογκοθερμία είναι κύριες αντικαρκινικές θεραπείες, με την έννοια ότι προκαλούν κυτταρική απόπτωση, έχουν δηλαδή σαφή και αποδεδειγμένο μηχανισμό δράσης κατά του καρκίνου, ο οποίος υποστηρίζεται από προκλινικές και κλινικές μελέτες. Είναι επίσης θεραπείες εγκεκριμένες από το ΚεΣΥ, και εποπτεύονται από επιστημονικούς φορείς, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, οι οποίοι ορίζουν τους κανόνες εφαρμογής τους.

Η υπερθερμία και η ογκοθερμία είναι όμως και συμπληρωματικές μέθοδοι, με την έννοια ότι μπορούν να συμπληρώσουν ενισχυτικά οποιαδήποτε άλλη συμβατική ή εναλλακτική θεραπεία. Καμμία άλλη θεραπεία δεν κινητοποιεί απ΄ ευθείας τον μηχανισμό της κυτταρικής απόπτωσης (προγραμματισμένου κυτταρικού θανάτου), και συνεπώς όλες χρειάζονται την συμπλήρωση από αυτή την πλευρά.

Είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό, ότι η υπερθερμία και ογκοθερμία δεν προσθέτουν παρενέργειες στον ασθενή, διότι απλά δεν έχουν. Αντίθετα μάλιστα, επειδή ενισχύουν το αποτέλεσμα των τοξικών θεραπειών, μπορεί να χορηγούνται, κατά την κρίση των ιατρών, μικρότερες ποσότητες φαρμάκων και να τροποποιείατι το ακτινοθεραπευτικό σχήμα (hyperfractionation), ώστε να μειώνονται οι παρενέργειές τους, χωρίς να μειώνεται το θεραπευτικό αποτέλεσμα, Το αντίθετο μάλιστα.